Diŋgo donge! 
OLU NORGALAŠ TURISTTAID: Johan Issát Turi Oskal bearašfitnodaga Tromsø Arctic Reindeer lohká, ahte sii leaŧ duhtavaččat go ožžo norgalaš turisttaid ná olu dán dálvvi. Govvejeaddji: Piia Oskal.
ČÁLII ELLE MÁRET LABBA
OLGORIIKKATURISTTAT JÁVKE OALÁT
Garra gáržžideamit restoráŋŋain ja hoteallain dagahedje, ahte máŋggat aktevrrat šadde giddet uvssaid diibmá njukčamánus. Dálvesesoŋŋa lea dábálaččat dehálaš dienasgáldu Romssa ja Finnmárkku fitnodagaide. Girdimátkkošteddjiid logut gahčče fuomášahtti olu, ja olgoriikkaturisttat, geat leat dehálaččat Davvi-Norgga mátkeealáhussii, jávke oalát. Mátkeealáhusa buktagiid beroštupmi gahčai, ja dan bokte fitnodagaid sisaboahtu fáhkka unnui.
“MÁTKEEALÁHUS LEA KRIISSAS ”
– Romssa mátkeealáhus lea heahtedilis olgoriikkaturisttaid haga. Fitnodagat leat šaddan heaitit, sii leat massán bargiid, dahje bargit leat permišuvnnas. Kompetánsa lea vádjáguššan, ja bargiide investerejuvvon ruđat lea mannan duššái. Fitnodateaiggádat leat šaddan vuovdigoahtit fatnasiid, biillaid ja sihkkeliid. Muhtimat leat juo dahkan konkurssa. Dáthan lea stuora katastrofa midjiide, muitala Visit Tromsø mátkeealáhushoavda Tone Helle.
mátkeealáhushoavda Tone Helle. Govvejeaddji: Kari Schibevaag.
Maiddái doarjjaortnegat dagahit Helle mielde hástalusaid.
– Dábáleamos hástalusat leat dat, ahte muhtin doarjjaortnegat eai doaimma dahje fitnodagat eai leat gelbbolaččat ohcat doarjagiid. Sivvan sáhttá leahkit vuollegaš gávpejohtu, bargiidlohku dahje dat, ahte fitnodagat eai leat doaimmas birra jagi. Dán kategoriijas leat maid ođđaásahuvvon fitnodagat, main ii leat doarvái doaibmahistorjá.
Helle ii máhte vuos árvalit mo dilli lea, go jahki 2021 lea nohkan. – Váttis dadjat, goas boahkuheamit jovdet ja doibmetgo dat. Mis lea gal doaivva jagi 2021-22 sesoŋŋii, muhto buot lea ain nu eahpesihkar. Mii eat dieđe, man jođánit olgoriikkaturisttat bohtet ruovttoluotta ja álgetgo norgalaš bargomátkkošteaddjit fas johtit nu mo ovdal pandemiija. Bargomátkkošteaddjit buktet buori dietnasa Romssa fitnodagaide. Dán geasi mii vuordit norgalaš luopmomátkkošteddjiid. Mátkeealáhusfitnodagat geahččalit doalahit positiiva vuoiŋŋa badjin, muhto máŋgasis lea čavges ekonomalaš dilli juste dál, árvala Helle.
ARCTIC REINDEER II ŠAT GIERDDA DÁKKÁR SESOŊŊA
Tromsø Arctic Reindeer lea okta sámi mátkeealáhusfitnodagain, mat doibmet Romssas. Johan Issát Turi Oskal lea álggahan bearašfitnodaga jagis 2015. – Vaikko olbmot eai duostta eaige beasa mátkkoštit, de mii leat aŋkke duhtavaččat, ahte oaččuimet norgalaš turisttaid ná olu dán dálvvi. Dasa in livččie jahkkán ovdagihtii, giitá Turi Oskal. Son muitala, ahte fitnodagas leat dábálaččat fásta- ja sesoŋŋabargit. Dán dálvvi sii leat doaibman dušše 2-3 beaivve vahkus.
– Mii leat ožžon buhtadusa fásta goluin, muitala Turi Oskal. Lunddolaččat son háliida, ahte servodat fas rahpasa, vai olbmot besset fas mátkkoštit.
– Turisma lea dakkár ealáhussuorgi, ahte dat eallá jagis jahkái nu mo boazodoalluge. Dasa mii leat juo hárjánan. Lea váttis einnostit boahtteáiggi, muhto jáhkán, ahte ná heajos sesoŋŋa nu mo dál, ii sáhte šat nuppes boahtit, lohká Turi Oskal.
– Mun sávan, ahte mii beassat fállat buktagiiddámet ja olbmot besset fas vásihit sámi boazodoalu ja sámi kultuvrra nu mo ovdal pandemiija.
TROMSØ LAPLAND ÁIGU VUORDIT JA OAIDNIT
– Dán dálvvi mii leat válljen doallat mátkeealáhusdoaimmaid gitta. Koronalágat ja njuolggadusat rivdet ovttat ládje, ja danin fertet dušše vuordit. Min kundarat leat eanas olgoriikalaččat, ja danin leage hui váttis einnostit man guvlui mátkeealáhus lea manname, muitala Tromsø Lapland beaivválaš jođiheaddji Per Stian Sara.
– Mis eai leat dábálaččatge makkárge geassedoaimmat, ja dál mii leat baicce válljen vuoruhit bohccobiergobuvttadeami čakčii. Go koronadilli fas buorrána, de mii fas álgit mátkeealáhusdoaimmain smávva lávkkiiguin. Koronapandemiija lea juo čájehan, man jođánit ealáhus sáhttá rievdat, ja mii maid fertet heivehit iežamet doaimmaid dákkár vuorddekeahtes rievdamiidda, lohká Sara.
Fáktá
Kriisaveahkki
Norgga ráđđehusa kriisapáhka ulbmilin lea veahkehit fitnodagaid, main sisaboahtu lea unnon koronapandemiija geažil. Ráđđehus gokčá fásta goluid ja addá ekonomalaš doarjaga fitnodagaide. Dakkár fitnodagat, main sisaboahtu lea gahččan 40 proseantta dahje eambbo, ožžot veahki kriisapáhka bokte. Dáhkádusloatna juolluduvvo buot fitnodagaide. Ráđđehus dáhkida 90 proseantta ođđa loana summás 50 miljovnna rádjái juohke fitnodahkii. Vearu máksin, opmodatvearru ja sierradivvagat maŋiduvvojit dárbbu mielde.
Eambbo dieđut gávdnojit dáppe: https://www.nho.no/tema/arbeidsliv/koronaviruset
/krisepakker-tiltak-for-bedrifter/